Ο ρόλος του ψυχολόγου στο πένθος

Η διεργασία του πένθους είναι μία επίπονη, δύσκολη διαδικασία που χαρακτηρίζεται από θλίψη και άγχος. Το πένθος είναι η φυσική διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνουμε να δεχόμαστε την απώλεια. Αυτό που αξίζει να επισημάνουμε είναι ότι το πένθος σαν ψυχολογική διαδικασία έχει αρχή, μέση και τέλος. Δεν γίνεται κάποιος που χάνει έναν αγαπημένο του να μην πονέσει, δε γίνεται όμως και να πονάει για όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Δεν είναι απαραίτητο όλοι όσοι πενθούν να επισκεφτούν ψυχολόγο, ούτε είναι κάτι που συνίσταται. Συνήθως είναι πολύ προσωπική υπόθεση και η θλίψη για τον καθένα μπορεί να εκφραστεί μέσα από πολλούς και διαφορετικούς τρόπους αναλόγως συνήθως των συνθηκών και της προσωπικότητας του ατόμου.

Για εκείνους όμως που θα αναζητήσουν βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας καλό είναι να γνωρίζουν πως ο ρόλος του ψυχολόγου στο πένθος είναι διακριτικός και η δουλειά του συστηματική και «αθόρυβη». Δε βρίσκεται στο πλευρό των ανθρώπων για να τους παρηγορήσει- ούτε για να τους θεραπεύσει.

Ο ρόλος του ψυχολόγου όταν δουλεύει με συγγενείς ή φίλους ανθρώπων που πέθαναν είναι να :

• Να καλλιεργήσει ένα δίκτυο ψυχολογικής υποστήριξης.
• Να στηρίζει υγιείς προτάσεις εν όψει της απώλειας και να ανοίξει χώρο για να εκφραστούν τα αρνητικά συναισθήματα που τη συνοδεύουν .
• Να ενισχύσει το άτομο στην καλή προσαρμογή στα διάφορα στάδια του πένθους.
• Να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη μέσα από την ενεργητική ακρόαση.
• Να στοχεύσει στη διαχείριση των ψυχολογικών ή σωματικών αντιδράσεων, ιδιαίτερα όταν αυτά έχουν υψηλή ένταση και διάρκεια.
• Να «εκπαιδεύσει» το άτομο στο ότι η εκδήλωση συναισθημάτων δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, αλλά δύναμης.
• Να βοηθήσει το άτομο που πενθεί να ακούσει τις ανάγκες του και να τις ακολουθήσει.
• Να δημιουργήσει έναν ασφαλές χώρο για το άτομο να βιώσει τον πόνο χωρίς όμως να παραιτηθεί από τη ζωή.

Ο θάνατος ενός αγαπημένου μας προσώπου δε μας φέρνει αντιμέτωπους μόνο με τον πόνο της απώλειας του ατόμου αλλά και με το κενό που αφήνει το τέλος της συναισθηματικής σχέσης που είχαμε με το πρόσωπο αυτό.  Πενθούμε για το άτομο που δεν είναι πια στη ζωή, πενθούμε και για τη σχέση που είχαμε μαζί του και που δε θα έχουμε πια. Μας γεννά ερωτηματικά ακόμα και για την αβεβαιότητα της ύπαρξής μας συνολικά αλλά και το φόβο του δικού μας επικείμενου θανάτου. Καμία επιστημονική εξέλιξη δεν έχει καταφέρει έως σήμερα να καθησυχάσει εντελώς το άτομο σχετικά με το θάνατο. Παρόλο που ο θάνατος τελικά ίσως είναι η μόνη βεβαιότητα στη ζωή μας και μέρος του κύκλου ζωής, αντιμετωπίζεται ως κάτι τρομακτικό και ως μέρος συζήτησης προς αποφυγή από τους περισσότερους ανθρώπους. Ο υπαρξιακός ψυχοθεραπευτής Irvin Yalom, ασχολείται στα βιβλία του διεξοδικά με το θέμα του θανάτου και μας δίνει ιδέες για το πώς η αποστροφή μας για την ιδέα του θανάτου μπορεί να γίνει η αφορμή να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας και τη ζωή μας . Περιγράφει πως «παρόλο που η σωματική πραγματικότητα του θανάτου μας καταστρέφει, η ιδέα του θανάτου μπορεί να μας σώσει».

Η συμφιλίωσή μας με το θάνατο είναι η ύψιστη κορυφή της ψυχικής, συναισθηματικής και πνευματικής ωρίμανσης που δύναται να κατακτήσει ο καθένας μας και που μας δίνει συμπεράσματα για την προσωπική μας πορεία. Ο ψυχοθεραπευτής στο πένθος είναι συνοδοιπόρος σε μία τέτοια, πολύ προσωπική πορεία  προς την αποδοχή της ιδέας του θανάτου με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον καθένα…

Internus – Κέντρο Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας