Διατροφικές διαταραχές

Τα διάφορα είδη ψυχογενών διατροφικών διαταραχών τα τελευταία χρόνια όλο και αυξάνονται, καθώς η εξωτερική εικόνα που έχει το άτομο τείνει να αποτελεί κυρίαρχο μέλημα. Ενώ παράλληλα υπάρχει μία έντονη εμμονή με τη διατροφή και με την υιοθέτηση κάποιας δίαιτας, το οποίο αποτελεί βασικό παράγοντα δημιουργίας άγχους για το σωματικό βάρος και για την γενικότερη εικόνα του ατόμου. Χιλιάδες εικόνες και κοινωνικά πρότυπα που προβάλλονται μέσα από τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο για τους τρόπους απόκτησης μίας τέλειας σιλουέτας παρουσιάζοντας το, ως προϋπόθεση για να μπορεί το άτομο να γίνει αποδεκτό από την κοινωνία και τον κοινωνικό του περίγυρο.
Οι περιπτώσεις ψυχογενών διατροφικών διαταραχών επηρεάζουν σημαντικά τη σύγχρονης ζωή με τα άτομα να αναζητούν εξειδικευμένη βοήθεια και υποστήριξη. Είναι πολύ σημαντική η γνώση και η εξειδικευμένη βοήθεια για την αναγνώριση της ύπαρξης, της σπουδαιότητας, των κινδύνων και των τρόπων αντιμετώπισης μιας διαταραχής. Σύμφωνα με πανεπιστημιακές μελέτες η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μίας διατροφικής διαταραχής μέσω της ψυχοθεραπείας μπορεί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τον τρόπο και τον χρόνο ανάρρωσης του ατόμου.
Οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές αναπτύσσονται ως εξωτερικά σημάδια συναισθηματικών και ψυχολογικών προβλημάτων. Γίνονται ο τρόπος όπου τα άτομα αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες στην ζωή τους. Η υπερφαγία ή μη λήψη φαγητού χρησιμοποιείται να καταστείλει συναισθήματα και σκέψεις που πονούν. Χωρίς κατάλληλη βοήθεια και θεραπεία, οι διατροφικές διαταραχές πιθανόν να επιμείνουν σε όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου.

Η εμφάνιση μίας διατροφικής διαταραχής μπορεί να αναπτυχθεί ανεξαρτήτως την ηλικία, το φύλο ή ο εκπαιδευτικό του επίπεδο. Ενώ ευπαθείς ομάδες αποτελούν ιδιαίτερα νεαρές γυναίκες μεταξύ των ηλικιών 15-25 ετών και τα τελευταία χρόνια έχουν παρατηρηθεί και άντρες. Τα είδη των διατροφικών διαταραχών κατατάσσοντας ως εξής:
Η ψυχογενής ή νευρική βουλιμία (bulimia nervosa), η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας, τα οποία αντισταθμίζονται είτε με μεθόδους εκκαθάρισης (π.χ. χρήση διουρητικών, καθαρτικών, πρόκληση εμετού),με ακραίο περιορισμό τροφής. Χαρακτηριστικό της νευρικής ή ψυχογενής βουλιμία αποτελούν τα βουλιμικά επεισόδια που βιώνει το άτομο, όπου πιθανόν να ξεκινήσει ένα επεισόδιο υπερφαγίας στην προσπάθειά του να αντεπεξέλθει με συναισθηματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ή για να ανακουφιστεί από την ένταση που βιώνει εκείνη την στιγμή, εύκολα όμως όλο αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε μια κατάσταση εκτός ελέγχου.
Η συμπεριφορά χαρακτηρίζετε από:

• Υπερφαγία, εμετό και περιόδους υποσιτισμού
• Υπερβολική χρήση καθαρτικών, διουρητικών/υπερβολική άσκηση
• Μυστικότητα και δισταγμός να βρεθεί σε κοινωνικές συναθροίσεις
• Πηγαίνοντας στην τουαλέτα μετά από γεύμα για να προκαλέσει εμετό και να ξεφορτωθεί την τροφή που μόλις είχε καταναλώσει.

Η νευρική ή Ψυχογενής ανορεξία (anorexia nervosa), χαρακτηρίζεται από ένα έντονο φόβο ότι το άτομο θα γίνει παχύσαρκο και το άτομο επιδιώκει ασταμάτητα να είναι αδύνατο. Τα βασικά συμπτώματα της συγκεκριμένης διαταραχής αποτελεί:

• ακραία απώλεια βάρους
• έντονος φόβος ότι το άτομο θα παχύνει και θα χάσει τον έλεγχό του.
• διαταραχή στην αντίληψη της σωματικής εικόνας του ατόμου, δηλαδή το άτομο μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του παχύ και να υπερεκτιμά τις σωματικές του διαστάσεις όσο περισσότερο αδυνατίζει.
• μία τελετουργική στάση προς το φαγητό, όπως κόβοντας το φαγητό σε πολύ μικρά κομμάτια
• αμηνόρροια
• μυστικότητα
• τάση να ασκείται με έμμονο τρόπο
• άρνηση για την ύπαρξη του προβλήματος
• αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και μεταπτώσεις στην διάθεση.

Η Υπερφαγία έχει πρόσφατα ταξινομηθεί ως μια ξεχωριστή κατηγορία διατροφικής διαταραχής. Τα άτομα τα οποία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φαγητού σε μικρό χρονικό διάστημα και δεν καταφεύγουν σε αυτό-προκαλούμενους εμετούς παλεύουν με το παραπάνω βάρος, με αισθήματα ντροπής για αυτό. Παρομοίως και με τα συναισθήματα τους και με την συμπεριφορά τους. (Διαταραχή Συναισθηματικής Υπερφαγίας )
Βασικά χαρακτηριστικά της υπερφαγίας είναι:

• Τρώγοντας πάρα πολύ γρήγορα από ότι συνήθως – η τροφή αμάσητη
• Τρώγοντας έως ότου αισθανθεί δυσάρεστα
• Τρώγοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού ενώ δεν υπάρχει φυσική πείνα
• Τρώγοντας μόνο λόγω της αμηχανίας που βιώνει λόγω καταστάσεων
• Συναισθήματα ντροπής, θλίψης, ενοχής μετά το επεισόδιο
• Νιώθοντας αδυναμία ή φόβο να ξεφορτωθεί το φαγητό που κατανάλωσε
• Μείωση κοινωνικότητας – απομόνωση.

Θεραπεία Αντιμετώπιση
Πάνω από το 70% των ατόμων που καταφεύγουν στο φαγητό είναι για να εκτονώσουν μια ψυχική ένταση, ένα συναίσθημα θυμού ή απογοήτευσης. η συνθετική ψυχοθεραπεία, ατομική και ομαδική, τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να κερδίζει έδαφος στη θεραπεία των διαταραχών πρόσληψης τροφής. Μέσα από την ατομική ψυχοθεραπεία αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι αιτίες της διατροφικής διαταραχής, όπως είναι η χαμηλή αυτοπεποίθηση του ατόμου, η δυσκολία στις διαπροσωπικές του σχέσεις και η επίλυση των εσωτερικών και των οικογενειακών συγκρούσεων.
Μια ομάδα υποστήριξης και ψυχοθεραπείας παρέχει:

• Υποστήριξη σε ένα ασφαλές περιβάλλον εμπιστοσύνης
• Μοίρασμα εμπειριών και συναισθημάτων με άλλους ανθρώπους που υποφέρουν από παρόμοια προβλήματα
• Ψυχοθεραπευτική βοήθεια ώστε να δουν τα μέλη της ομάδας ανεπίγνωστα κομμάτια της προσωπικότητας και των σχέσεών τους στο παρελθόν, τα οποία εμπλέκονται στην ανάπτυξη της προβληματικής τους στάσης και συμπεριφοράς
• Επεξεργασία θεμάτων όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, η αυτοεκτίμηση, η εικόνα του σώματος κ.α.
• Υποστήριξη, ιδέες και στρατηγικές από άλλους συμμετέχοντες που βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο αντιμετώπισης
• Εκπαίδευση των μελών για τις φυσικές και συναισθηματικές συνέπειες των διαταραχών πρόσληψης τροφής, τους κινδύνους, τις σωματικές και ψυχικές επιπλοκές
• Εκμάθηση εναλλακτικών και μη δυσλειτουργικών τρόπων συμπεριφοράς
• Εκμάθηση στρατηγικών αντιμετώπισης και επίλυσης προβλημάτων.

Συμπερασματικά, η έγκαιρη θεραπεία και παρέμβαση σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο στην αντιμετώπιση ψυχογενών διαταραχών πρόσληψης τροφής από ένα ειδικό Ψυχικής
Υγείας θα λειτουργήσει θετικά στην έκβαση και στη πορεία έξαρσης των συμπτωμάτων των διατροφικών διαταραχών.

ΛΟΥΚΑΔΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

InterNus – ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ & ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ψυχολόγος Χανιά

Ψυχολόγος Ηράκλειο