Αυτοκριτική ή Αυτοκατηγορία

Αυτό που θα συναντήσει κανείς το τελευταίο διάστημα είναι ανθρώπους οι οποίοι βυθίζονται στις σκέψεις και τις ενοχές. Η πίεση και τα προβλήματα οδηγούν τους ανθρώπους να στρέφονται στην απομόνωση και την εσωτερίκευση κάθε μορφής αρνητικής σκέψης. Το αποτέλεσμα είναι ένα συναίσθημα αυτοκατηγορίας, μια μορφή προσωπικής σκέψης που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι για οτιδήποτε συμβαίνει σε προσωπικό, επαγγελματικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο υπεύθυνοι είμαστε εμείς.

Πόσο ακριβές και αληθινό είναι αυτό; Πόσο πιθανό είναι οι επιλογές μας και μόνο να είναι υπεύθυνες για το εκατό τοις εκατό της δύσκολης κατάστασης που βιώνουμε; Ας πάρουμε ένα πρακτικό παράδειγμα με βάση την οικονομική κατάσταση της πλειοψηφίας της κοινωνίας αυτή τη στιγμή. Ένας άνθρωπος, έκανε κάποιες οικονομικές επενδύσεις, μικρές ή μεγάλες, την περίοδο της ευμάρειας και της ανάπτυξης και ξαφνικά είδε να παγώνει οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα . Γιατί να πάρει την αποκλειστική ευθύνη μιας πράξης που με βάση τα δεδομένα που του παρουσιάζονταν είναι απολύτως λογική και πήγαζε από την φυσιολογική ανάγκη του ανθρώπου για εξέλιξη του ίδιου και της οικογένειάς του.

Σκοπός μας δεν είναι να στρέψουμε την ευθύνη αποκλειστικά σε κάποιον άλλο, αλλά να συνειδητοποιήσουμε τελικά ότι δεν μπορούμε να σηκώνουμε το φορτίο των ευθυνών άλλων με τρόπο που εμάς μας διαλύει συναισθηματικά.

Εδώ λοιπόν έρχεται μια εναλλακτική πρόταση, η τροποποίηση του δυσλειτουργικού όρου Αυτοκατηγορία με τον όρο Αυτοκριτική. Πως μπορεί να λειτουργήσει αυτό; :

1. Παγώνω τις κατηγορίες προς τον εαυτό μου για λίγο.
2. Καταγράφω τους λόγους που με στρέφουν εναντίον του εαυτού μου.
3. Τους κοιτάζω ξεχωριστά και εντοπίζω σε πιο σημείο έχω την ευθύνη εγώ και σε πιο σημείο μπορεί να έχει συμμετοχή κάποιος άλλος (για παράδειγμα, «δεν ευθύνομαι εγώ που σταμάτησε η ρευστότητα στη αγορά-είναι ένα κομμάτι εκτός του προσωπικού μου ελέγχου»)
4. Καταγράφω αναλυτικά το δικό μου μερίδιο ευθύνης και το μερίδιο των άλλων (π.χ. 50% εγώ, 50% η τραπεζική πολιτική)
5. Με βάση τη δική μου ευθύνη κοιτάζω, όχι τι θα μπορούσα να κάνω στο παρελθόν, αλλά οργανώνω ένα πλάνο δράσης εδώ και τώρα, με βάση τις δεξιότητες και τις δυνατότητες μου. Στη συνέχεια ακολουθώ το πλάνο μου με σκοπό να το ολοκληρώσω.
6. Τέλος, αφού κάνω όλα όσα έχω προγραμματίσει κοιτάζω τον εαυτό μου και κάνω την εξής ερώτηση «από τη στιγμή που έκανα ότι μπορούσα μπορώ γιατί να κατηγορώ τον εαυτό μου;».

Ο σκοπός όλης αυτής της διαδικασίας είναι πρώτον, η συνειδητοποίηση, με κριτική σκέψη, ότι παρότι μπορεί να έχουμε μερίδιο ευθύνης δεν είναι δυνατό να στρέφουμε προς τον εαυτό μας και ευθύνες άλλων και δεύτερον, ταυτοχρόνως με την αποφόρτιση μας από τα ενοχικά συναισθήματα , να ενεργοποιηθούμε για την πρακτική αντιμετώπιση των γεγονότων αυτών που προκαλούν τη δυσλειτουργική αυτή κατάσταση.