Ψυχοσωματικά συμπτώματα

Στη καθημερινότητα μας συχνά παρατηρούμε καταπιεσμένα συναισθήματα και σκέψεις, λόγια και ανάγκες που δεν ειπώθηκαν κάτι που έχει αυτόματη επίδραση στην ψυχοσωματική μας ύπαρξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί φορές που νιώσατε ότι έχει κατακλυστεί από πανικό που μόλις καταφέρατε να συγκρατήσετε την ψυχραιμία σας ή στιγμές που το κλάμα ανέβηκε σαν κόμπος στο λαιμό. Αυτό συμβαίνει και με τα θετικά συναισθήματα, όπως έντονα ξεσπάσματα γέλιου που με δυσκολία καταφέρατε να συγκρατήσετε.

Σύμφωνα με την ψυχοσωματική ιατρική συναισθήματα, ανάγκες και επιθυμίες που συγκρούονται μέσα μας ή δεν βρίσκουν τρόπο να ικανοποιηθούν γίνονται τελικά οι μυστικοί συνωμότες που μαζί με τους διάφορους νοσογόνους παράγοντες καταβάλουν το αμυντικό μας σύστημα.

Η ψυχοσωματική ασθένεια είναι εκείνη που δεν έχει γνωστή βιολογική ή φυσική αιτία και τα συμπτώματα προκαλούνται ή επιδεινώνονται από ψυχολογικούς παράγοντες. Παραδείγματα των ψυχοσωματικών ασθενειών περιλαμβάνουν τα πεπτικά έλκη, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, τις στομαχικές διαταραχές, τις ημικρανίες, δερματικές παθήσεις , τον πόνο στην πλάτη και στον αυχένα.
Οι αιτίες που συνδέονται με την ύπαρξη των ψυχοσυναισθηματικών ασθενειών είναι πολυπαραγοντικές. Μπορεί να εμφανιστούν σαν αποτέλεσμα κοινωνικών ,περιβαλλοντικών παραγόντων ή σαν αποτέλεσμα γενετικών, κληρονομικών αιτιών.

Άγχος και Στρες
Παρατηρήσουμε, ότι σε περιόδους έντονου άγχους τα σωματικά συμπτώματα γίνονται πιο έντονα προκαλώντας δυσφορία. Το άγχος αποτελεί τη βιολογική αντίδραση του οργανισμού μας σε μια επικείμενη δυσάρεστη κατάσταση.
Όταν νιώθουμε απειλή, το κεντρικό νευρικό σύστημα ενεργοποιείται, το σώμα εκκρίνει αδρεναλίνη και κορτιζόλη, ώστε να είναι σε ετοιμότητα να αντιμετωπίσει τον «κίνδυνο». Η εγρήγορση για δράση επιτυγχάνεται με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης, τους γρήγορους καρδιακούς παλμούς και την ένταση των μυών. Επομένως, το άγχος καταπονεί το σώμα μας, στέλνοντας άσκοπα σήματα κινδύνου και απορρυθμίζοντας τις βιολογικές λειτουργίες του οργανισμού, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται σωματικά συμπτώματα δυσλειτουργίας.

Σώμα και Ψυχή
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας (1946) η υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας». Τα συναισθήματά μας επηρεάζουν κάθε κύτταρο του σώματός μας και όχι μόνο τις σκέψεις και τη διάθεσή μας. Το σώμα και η ψυχή θα πρέπει να αντιμετωπίζονται, ως ολότητα κάτι που επηρεάζει, επιδρά το ένα στο άλλο και η ευημερία τους εξαρτάται από την ύπαρξη ισορροπίας μεταξύ τους.
Συνεπώς η κατάσταση του σώματος επηρεάζει τη ψυχική μας διάθεση, όπως για παράδειγμα όταν είμαστε άρρωστοι. Η συναισθηματική μας κατάσταση αντίστοιχα μπορεί να επηρεάσει και τις ορμόνες του σώματός μας, επιδρώντας ακόμη και στην ευπάθεια του ανοσοποιητικού συστήματος. Επομένως, όπως πλέον αποδέχονται οι ειδικοί, το σώμα και η ψυχή δεν αποτελούν δύο ανεξάρτητες ολότητες, αλλά βρίσκονται σε μια διαρκή αλληλεπίδραση.

Πώς το αντιμετωπίζουμε;
Όταν το άτομο βιώνει επαναλαμβανόμενα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι πολύ σημαντική αρχικά η επίσκεψη σ ένα ειδικό για τη διενέργεια αντίστοιχων εξετάσεων ανάλογα πάντα με τα συμπτώματα εφόσον αποκλειστεί η ύπαρξη κάποιας παθολογικής αιτίας. Μπορούμε άμεσα να απευθυνθούμε σε κάποιον ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή, ώστε να εντοπιστεί η ρίζα των αρνητικών συναισθημάτων και να καταπολεμήσουμε με τη βοήθεια του τα δυσφορικά μας συμπτώματα.

Λουκαδάκη Ελευθερία – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Internus – Κέντρο Συμβ/κής & Ψυχ/πείας