Συναισθηματική Νοημοσύνη

Η συναισθηματική Νοημοσύνη ορίζεται ως “η ικανότητα να μπορεί κάποιος να παρατηρεί και να ρυθμίζει τα δικά του συναισθήματα αλλά και αυτά των άλλων και να τα χρησιμοποιεί ως οδηγό για σκέψη και δράση”.

Οι άνθρωποι που διαθέτουν υψηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη διακρίνονται από πέντε κύριες δεξιότητες:

• έχουν γνώση των δικών τους συναισθημάτων
• έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται τα δικά τους συναισθήματα
• επιδεικνύουν ευαισθησία προς τα συναισθήματα των άλλων
• έχουν την ικανότητα να ανταποκριθούν και να διαπραγματευτούν με τους άλλους ανθρώπους συναισθηματικά
• είναι ικανοί να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους συναισθήματα για να παρακινήσουν τον εαυτό τους

Οι ειδικοί τονίζουν ότι η Συναισθηματική Νοημοσύνη καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο: α) συμπεριφερόμαστε β) χειριζόμαστε την πολυπλοκότητα των κοινωνικών μας σχέσεων γ) παίρνουμε προσωπικές αποφάσεις που καταλήγουν σε θετικά αποτελέσματα.

Ένας άνθρωπος για να αυξήσει τη Συναισθηματική του Νοημοσύνη πρέπει να αυξήσει τις επιμέρους δεξιότητές του και στους τέσσερις παρακάτω τομείς:

1. Αυτεπίγνωση
2. Αυτοδιαχείριση
3. Κοινωνική επίγνωση
4. Διαχείριση σχέσεων

Οι δύο πρώτες αφορούν εσωτερικές διεργασίες που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο το άτομο χειρίζεται τα θέματα του εαυτού του, ενώ οι δύο τελευταίες αφορούν εξωτερικές διεργασίες που καθορίζουν πόσο καλά το άτομο χειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους.

Εξάλλου, η γνώση του εαυτού μας αποτελεί κρίσιμο στοιχείο της προσωπική μας ανάπτυξης και διασφαλίζει την υγεία στον τρόπο σύναψης σχέσεων.

Μερικές πρακτικές για το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τις συναισθηματικές μας δεξιότητες περιλαμβάνουν τις εξής:

• Να μάθουμε να βάζουμε ταμπέλες στα συναισθήματα κι όχι στους ανθρώπους
• Να εξασκηθούμε στο να διακρίνουμε τη διαφορά μεταξύ σκέψεων και συναισθημάτων.
• Να εξασκηθούμε στο να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας.
• Να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των συναισθημάτων μας.
• Να μάθουμε να “ακούμε” τα συναισθήματά μας προκειμένου να φτάσουμε σε συμπεράσματα και για να λάβουμε αποφάσεις.
• Να κάνουμε εξάσκηση στο να ξεπερνάμε τα αρνητικά μας συναισθήματα, αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης και δράσης μας.
• Στις αναποδιές που μας τυχαίνουν να εντοπίζουμε τι είναι αυτό που θέλουμε και να διοχετεύουμε την ενέργειά μας στην παραπέρα δράση.
• Να δείχνουμε σεβασμό και κατανόηση στα συναισθήματα των άλλων.
• Να προσπαθούμε να καταλαβαίνουμε τους άλλους, και να μην ασκούμε μόνο κριτική ή κάνουμε έλεγχο ή κήρυγμα.
• Να προσπαθούμε να προβλέπουμε τα συναισθήματά μας.

Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημάνουμε πως οι άνθρωποι που έχουν υψηλό νοητικό δυναμικό IQ δεν έχουν απαραίτητα και την ικανότητα να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους ή να τα πηγαίνουν καλά με τους άλλους. Ίσως μάλιστα να ισχύει και το αντίθετο. Έρευνες που αναφέρει ο Goleman τονίζουν ότι ο δείκτης IQ συνεισφέρει όχι περισσότερο από 20% στην ικανότητα ενός ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά και επιτυχημένα. Το υπόλοιπο 80% καλύπτεται από δεξιότητες Συναισθηματικής Νοημοσύνης.

Σε αντίθεση με τη γνωστική νοημοσύνη (IQ) που αναπτύσσεται τα πρώτα χρόνια της ηλικίας μας, η Συναισθηματική Νοημοσύνη μπορεί να αναπτυχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας . Η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να διδάσκεται και να εξελίσσεται αρκεί το άτομο να εξασκηθεί στις δεξιότητές της, να έχει υπομονή και κυρίως επιθυμία να αλλάξει.

Κονιδάκη Ελπίδα- Ψυχολόγος

Internus – Κέντρο Συμβ/κής & Ψυχ/πείας