Ένα challenge… ή μια απόφαση ζωής

Τα τελευταία χρόνια, ζούμε σε μια εποχή που η ψηφιακή επανάσταση έχει φέρει μια νέα διάσταση ελευθερίας και ανακάλυψης για τους χρήστες. Ωστόσο, παράλληλα με αυτή την ευχάριστη ελευθερία, αναδύονται και σοβαροί κίνδυνοι, οι οποίοι συχνά απειλούν την ασφάλεια και την ευημερία των ανηλίκων και των ενηλίκων. Μια πρόσφατη πρόκληση, που κυκλοφορεί στα social media, προκαλεί μεγάλη ανησυχία, καθώς ενθαρρύνει τους νέους να συμμετέχουν σε επικίνδυνες σεξουαλικές πράξεις χωρίς προστασία, με μοναδικό στόχο την αύξηση της αδρεναλίνης. Σε αυτή την «πρόκληση», ο «νικητής» είναι αυτός που αποφεύγει την εγκυμοσύνη ή τη μετάδοση του HIV, ενώ ο «χαμένος» καλείται να αντιμετωπίσει τις τραγικές συνέπειες των επιλογών του. Αυτές οι επικίνδυνες συμπεριφορές αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία μεταξύ γονέων και παιδιών. Η σωστή ενημέρωση και η διαπαιδαγώγηση των εφήβων σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν αυτές οι προκλήσεις είναι καίριας σημασίας για την προστασία τους.

Γιατί μπορεί οι νέοι να ελκύονται από τέτοιου είδους προκλήσεις;

Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από μια διαρκή αναζήτηση νέων εμπειριών και εξερεύνησης των ορίων ασφάλειας, αυτό συχνά τους οδηγεί να αναζητούν εμπειρίες και προκλήσεις που θα ανεβάσουν την αδρεναλίνη τους στα ύψη και θα τους προσφέρουν άμεση ικανοποίηση. Η έλλειψη επίγνωσης των κινδύνων που ελλοχεύουν, πίσω από ριψοκίνδυνες συμπεριφορές είναι καθοριστική, δεδομένου ότι οι έφηβοι συχνά πιστεύουν ότι οι αρνητικές συνέπειες δεν θα τους αγγίξουν. Ταυτόχρονα, η πίεση να ανήκουν σε μία ομάδα συνομηλίκων μπορεί να τους οδηγήσει να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες που υπό άλλες συνθήκες να μην επέλεγαν, επιδιώκοντας την αποδοχή. Τέλος, η επιρροή των Social media διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, καθώς πολλές από αυτές τις προκλήσεις προβάλλονται ως «διασκεδαστικές» ή «τολμηρές», ενισχύοντας τη διάθεση για συμμετοχή και την ανάγκη για αναγνώριση. Αυτοί οι παράγοντες συνδυάζονται, δημιουργώντας ένα επικίνδυνο περιβάλλον όπου οι έφηβοι μπορεί να επιλέγουν να ρισκάρουν για να αποδείξουν τον εαυτό τους. Επίσης, σε νευροβιολογικό  επίπεδο οι έφηβοι τείνουν να έχουν πιο παρορμητικές συμπεριφορές που τους οδηγούν στη γρήγορη λήψη αποφάσεων χωρίς να έχει προηγηθεί μια λογική επεξεργασία αυτής, καθώς δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως ο προμετωπιαίος λοβός, που σχετίζεται με την λήψη αποφάσεων.

Ποιος είναι ο ρόλος των γονέων;

Η ανοιχτή επικοινωνία μεταξύ γονέων και παιδιών αποτελεί το κλειδί για την ασφάλεια και την ευημερία των νέων, προφυλάσσοντας τους από επικίνδυνες συμπεριφορές. Είναι ζωτικής σημασίας οι γονείς να δημιουργούν ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον, όπου το παιδί νιώθει ελεύθερο να εκφράσει τον εαυτό του, με τις προσωπικές του ιδιαιτερότητες και ενδιαφέροντα, χωρίς τον φόβο της κριτικής. Παράλληλα, οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν το παιδί να μοιράζεται τις ανησυχίες του και τυχόν «λάθη» που έχει διαπράξει, γνωρίζοντας ότι οι γονείς του θα είναι εκεί για να το στηρίξουν και να το καθοδηγήσουν, αντί να το επικρίνουν. Ταυτοχρόνως είναι ιδιαίτερα σημαντικό από την πλευρά των γονέων, να μιλούν ανοικτά στα παιδιά τους για ζητήματα που μπορεί να τους φαίνονται άβολα, όπως για παράδειγμα το ζήτημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Η εκπαίδευση πάνω σε αυτόν τον τομέα, αποτελεί έναν θεμελιώδη πυλώνα στην ανάπτυξη των εφήβων, καθώς παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για τη λήψη υπεύθυνων αποφάσεων σχετικά με τη σεξουαλική τους ζωή. Μέσω μίας ανοικτής συζήτησης, οι έφηβοι αποκτούν πληροφορίες που τους επιτρέπουν να κατανοήσουν και να προστατεύσουν τον εαυτό τους, ενώ παράλληλα μαθαίνουν να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Επιπλέον, η ενημέρωση σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να ελλοχεύουν, τους βοηθά να αναπτύξουν μία υγιή σεξουαλική συμπεριφορά και να αναπτύξουν υπευθυνότητα και αυτοεκτίμηση. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η επικοινωνία με το παιδί σας ακόμη και σε θέματα που μπορεί να θεωρούνται ταμπού μόνο όφελος μπορεί να έχει τόσο για την σχέσης σας μαζί του όσο και για την ίδια του την ασφάλεια. Είναι, ιδιαίτερα κρίσιμο οι έφηβοι να κατανοήσουν, ότι οι ενέργειές τους φέρουν ένα αποτέλεσμα, επομένως είναι σημαντικό να διαχειρίζονται τις επιλογές τους με υπευθυνότητα. Οι γονείς είναι εκείνοι που οφείλουν να αναλάβουν τον ρόλο να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν αυτή την δεξιότητα.  Μέσα από καθημερινές συζητήσεις και παραδείγματα, οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την ικανότητα των παιδιών να σκέφτονται κριτικά και να αξιολογούν τις επιλογές τους. Αυτό, βοηθά τα παιδιά να αναγνωρίσουν ότι οι επιλογές τους έχουν άμεσες συνέπειες, ενισχύοντας έτσι την αίσθηση του καθήκοντος και της αυτοεκτίμησης. Επιπλέον, η αναγνώριση των λαθών τους και η συζήτηση για τις συνέπειές τους προάγουν την ανάπτυξη μιας υγιούς αντίληψης για την υπευθυνότητα, εφοδιάζοντας τα παιδιά με τις απαραίτητες δεξιότητες για να σκέφτονται και δρουν με συνείδηση.

 

Μεσσαριτάκη Κατερίνα- Παιδοψυχολόγος