Τι είναι η κρίση πανικού και πως αντιμετωπίζεται;

Η κρίση πανικού ορίζεται ως το ξέσπασμα ενός έντονου άγχους που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα και καταστροφικές σκέψεις. Η διάρκειά του κυμαίνεται από δύο με τρία λεπτά έως και μισή ώρα. Κατά την υποχώρηση της κρίσης παρατηρείται μια αίσθηση αδυναμίας και εξουθένωσης. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να εκδηλώνονται πολλές φορές στο διάστημα μίας εβδομάδας ή και μέσα στην ίδια ημέρα. Άλλοτε έρχονται ως αποτέλεσμα άγχους ή έντονου στρες και άλλοτε εμφανίζονται εντελώς ξαφνικά ή σε καταστάσεις όπου οι περισσότεροι άνθρωποι δεν περιμένουν να αισθανθούν φόβο. Αυτό που κάνει το αίσθημα του φόβου μεγαλύτερο είναι ο συνδυασμός της ταχύτητας με την οποία εμφανίζονται τα συμπτώματα, της έντασης τους και το γεγονός ότι επηρεάζουν πολλά μέρη του σώματος. Αν και η ηλικία έναρξης της διαταραχής ποικίλει, συνήθως αρχίζει ανάμεσα στην όψιμη εφηβεία και την ηλικία των 35 ετών.
Οι κρίσεις πανικού συνοδεύονται από έναν συνδυασμό ψυχολογικών και σωματικών συμπτωμάτων. Όποιος βιώσει μία κρίση πανικού πάντως δεν έχει απαραίτητα όλα τα συμπτώματα αλλά αρκούν κάποια από αυτά τα οποία είναι τα εξής:
-Τρέμουλα ή έντονος τρόμος
-Εφίδρωση
-Επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού
-Αίσθημα ζάλης ή λιποθυμίας
-Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
-Ναυτία
-Φόβος απώλειας ελέγχου ή ότι τρελαίνεται
-Φόβος ότι θα πεθάνει
-Ρίγη ή ξαφνικό αίσθημα ζέστης
-Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
-Αίσθημα πνιγμού

Κατά την υποχώρηση της κρίσης πανικού, οι πάσχοντες αισθάνονται εξαντλημένοι και μπερδεμένοι. Είναι λογικό πολλοί άνθρωποι να
πιστεύουν ότι έχουν κάποιο οργανικό πρόβλημα με αποτέλεσμα να αναζητούν ιατρική βοήθεια στο νοσοκομείο. Κάποιοι αισθάνονται ντροπή ή αμηχανία ως αποτέλεσμα της αίσθησης έλλειψης αυτοελέγχου και πάσχουν σιωπηλά αντί να αποκαλύψουν τα προβλήματά τους ή να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια.
Η αποφυγή των καταστάσεων στις οποίες μπορεί να εμφανιστεί μια κρίση πανικού είναι δυνατόν να επηρεάσει τη ζωή του ατόμου τόσο όσο και οι κρίσεις. Η ανησυχία για επικείμενες κρίσεις πανικού είναι γνωστή ως άγχος αναμονής. Η αντιμετώπιση του άγχους αναμονής είναι από τα πιο σημαντικά κομμάτια στη θεραπεία της διαταραχής πανικού. Σήμερα γνωρίζουμε ότι στην κλινική πράξη, η αγοραφοβία και η διαταραχή πανικού συμβαίνουν τόσο συχνά μαζί, που είναι λίγες οι περιπτώσεις που η κάθε μια διαταραχή συναντιέται μόνη της. Δηλαδή το άτομο, πρώτα υφίσταται μία ή περισσότερες προσβολές πανικού, μετά αναπτύσσει το φόβο ότι θα ξανασυμβεί (άγχος αναμονής) και μετά αρχίζει να αποφεύγει καταστάσεις όπου η πιθανότητα να συμβεί κάποια προσβολή πανικού του δημιουργεί έντονο φόβο (αγοραφοβία).
Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντικό να τονίσουμε ότι υπάρχουν σωματικές ασθένειες οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όμοια με αυτά του πανικού. Συνήθως, άλλα συνοδά συμπτώματα υποδεικνύουν ότι υπάρχει κάποια σωματική πάθηση. Μερικές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όμοια με αυτά του πανικού είναι οι ακόλουθες:
-Αρρυθμίες
-Υπερθυρεοειδισμός
-Καρδιακή ανεπάρκεια
-Επιληψία
-Διαταραχές που επηρεάζουν την αναπνοή
-Υπερβολική χρήση ορισμένων φαρμάκων
-Υπερβολική χρήση ή στέρηση από καφεΐνη , ναρκωτικά ή αλκοόλ
Αν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία ότι μπορεί να πάσχετε από κάποια σοβαρή σωματική ασθένεια, είναι σημαντικό ο γιατρός σας να λάβει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό, να σας εξετάσει και να σας υποβάλλει σε κάποιες ιατρικές εξετάσεις.

Τι προκαλεί τον πανικό και την αγοραφοβία;
Ένας συνδυασμός παραγόντων επιδρά στην εμφάνιση των κρίσεων και της διαταραχής πανικού. Βέβαια ο συγκεκριμένος συνδυασμός διαφέρει από άτομο σε άτομο. Οι παράγοντες αυτοί ομαδοποιούνται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, οι οποίες όταν συνδυάζονται και κλιμακώνονται σταδιακά προκαλούν πανικό.
1.Μερικοί άνθρωποι είναι ευάλωτοι ως αποτέλεσμα της ιδιοσυγκρασίας τους ή εξαιτίας των εμπειριών της παιδικής τους ηλικίας.
2.Υπάρχουν άμεσοι στρεσογόνοι ή εκλυτικοί παράγοντες που φέρνουν μια αιφνίδια κρίση.
3.Υπάρχει ένα σύνολο παραγόντων που ασκούν επίδραση και συντηρούν τη διεργασία δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο, μέσα στον οποίο οι κρίσεις πανικού επιδεινώνονται ή εμφανίζονται πιο συχνά.

Θεραπευτική αντιμετώπιση
Οι έρευνες και η εκτεταμένη κλινική εμπειρία των ειδικών δείχνουν ότι οι περισσότεροι πάσχοντες από πανικό μπορούν να θεραπευτούν εάν εξασκηθούν στη χρήση συγκεκριμένων τεχνικών υπό της καθοδήγησή τους. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν τις ψυχολογικές παρεμβάσεις , κυρίως την Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία και τη χορήγηση φαρμάκων, ιδιαίτερα τη χρήση των τρικυκλικών και των ήπιων ηρεμιστικών. Οι πάσχοντες από διαταραχή πανικού μπορεί να φοβούνται ότι δεν θα θεραπευτούν ποτέ. Είναι ενθαρρυντικό όμως το εύρημα ότι το 80% με 90% των ατόμων με διαταραχή πανικού αναφέρει σημαντική και διαρκή βελτίωση με την εφαρμογή των Γνωσιακών – Συμπεριφοριστικών μεθόδων.
Η εφαρμογή των τεχνικών της Γνωσιακής-Συμπεριφοριστικής θεραπείας βοηθούν στην αναγνώριση , στην αναθεώρηση και στην τροποποίηση των παράλογων αρνητικών ερμηνειών που δίνουν οι πάσχοντες στα γεγονότα ή στις καταστάσεις. Έτσι λοιπόν, η θεραπεία επιτρέπει στον πάσχοντα να αναγνωρίσει και να εξετάσει με ακρίβεια πως παράγονται τα συμπτώματα και να εξασκηθεί σε συστηματικές μεθόδους για να εμποδίσει ή να ελέγξει τα συμπτώματα.
Οι απόψεις των ειδικών σχετικά με τη χρήση φαρμάκων στη διαταραχή πανικού διαφοροποιούνται. Φαίνεται όμως, ότι τα φάρμακα μπορεί να είναι αποτελεσματικά σε βραχυπρόθεσμη βάση, όταν το άγχος είναι πάρα πολύ έντονο, οπότε το άτομο δεν μπορεί να αρχίσει να εξασκείται σε τεχνικές διαχείρισης άγχους.
Σε κάθε περίπτωση η χορήγηση φαρμάκων αποφεύγεται και προτείνεται μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις και σε συνδυασμό με Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική θεραπεία.

ΜΗΤΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ – ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

InterNus – ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ & ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ