Τα red flags ενός ψυχολόγου

Η ψυχοθεραπεία είναι μία πολύ ευαίσθητη διαδικασία. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και δύναμη από ένα άτομο ώστε να μοιραστεί σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες. Βασική προϋπόθεση αποτελεί η καλή θεραπευτική σχέση με τον ψυχολόγο. Αυτό σημαίνει την καλλιέργεια ενός ασφαλούς κλίματος για το θεραπευόμενο καθώς και την ύπαρξη ειλικρίνειας και εμπιστοσύνης. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να νιώθει ο θεραπευόμενος άνετα με τον ψυχολόγο που θα έχει απέναντί του και να μπορεί να αντιληφθεί αν κάτι δεν του ταιριάζει. Όπως σε όλους τους τομείς, έτσι και σε αυτόν της ψυχολογίας υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν τον απαραίτητο επαγγελματισμό και δεν ακολουθούν τους κανόνες δεοντολογίας με αποτέλεσμα τις αρνητικές συνέπειες στη θεραπευτική διαδικασία. Στο παρόν άρθρο θα κατονομάσουμε και θα αναλύσουμε λοιπόν κάποια από τα σημάδια, τα λεγόμενα «red flags», τα οποία είναι καλό να μπορεί κάποιος να διακρίνει είτε κατά την έναρξη είτε κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας.

Αρνείται να δείξει το πτυχίο και τις εκπαιδεύσεις του/της

Ο θεραπευόμενος έχει δικαίωμα να ρωτήσει πληροφορίες και λεπτομέρειες για την εκπαίδευση του ψυχολόγου με τον οποίο συνεργάζεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα πτυχία και οι περεταίρω εκπαιδεύσεις είναι εμφανείς στο θεραπευόμενο καθώς πολλοί επιλέγουν να τις έχουν στον τοίχο του γραφείου τους. Στην περίπτωση που αυτό δε συμβαίνει και ο θεραπευόμενος λάβει αρνητική απάντηση στο ενδεχόμενο να τις δει ή να πάρει κάποιες απαντήσεις σχετικά με αυτές, είναι ένα καλό σημείο να θορυβυθεί για την ύπαρξη και εγκυρότητά τους. Ένας ψυχολόγος οφείλει, ως βασικά έντυπα, να έχει πτυχίο Ψυχολογίας και άδεια άσκησης επαγγέλματος. Όπως είναι λογικό, ένας άνθρωπος εκτός του επαγγέλματος δε γνωρίζει σε τι αναφέρεται η κάθε εκπαίδευση και πώς λειτουργεί. Επομένως, ο ψυχολόγος πρέπει να είναι εκεί να του εξηγήσει ώστε να νιώσει ασφάλεια και ότι δεν του αποκρύπτεται κάτι. Όπως αναφέρθηκε άλλωστε η θεραπευτική διαδικασία βασίζεται στην ειλικρίνεια.  Με τον τρόπο αυτό λοιπόν, αποδεικνύει την ακαδημαϊκή επάρκειά του και παράλληλα συμπεριλαμβάνει το θεραπευόμενο στη διαδικασία, εξηγώντας του πώς θα δουλέψουν και δημιουργώντας ήδη ένα ασφαλέστερο περιβάλλον.

Δε διατηρεί το απόρρητο

Ένας από τους βασικότερους ηθικούς κανόνες της ψυχοθεραπείας, ο οποίος μάλιστα επικοινωνείται στο θεραπεύομενο από την πρώτη κιόλας συνεδρία, είναι αυτός της εχεμύθειας. Ο ψυχολόγος δεν πρέπει να διαρρέει καμία πληροφορία από τις συνεδρίες του εκτός γραφείου ή με άλλους θεραπευόμενους. Αποτελεί απαράβατο δεοντολογικό κώδικα, ο οποίος αν πέσει στην αντίληψή σας ότι παραβιάζεται είναι ένα πολύ σημαντικό red flag. Το απόρρητο στην ψυχοθεραπεία μπορεί να σπάσει αποκλειστικά και μόνο όταν υπάρχει επικινδυνότητα. Αν δηλαδή κινδυνεύει η ζωή του ίδιου του θεραπευόμενου, κάποιου τρίτου ή κάποιου παιδιού, ο ψυχολόγος οφείλει για λόγους διασφάλισης της ανθρώπινης ζωής να σπάσει το απόρρητο.

Προσπαθεί να σας κατευθύνει

Η δουλειά ενός ψυχολόγου είναι να σας ακούει, να δείχνει ενσυναίσθηση και να προσπαθεί να σας βοηθήσει να οδηγηθείτε στην αυτογνωσία, την κατανόηση και πιο λειτουργική διαχείριση των δυσκολιών σας. Αυτό δε συμπεριλαμβάνει συμβουλές, λύσεις και γενικότερα, κατεύθυνση. Ένα σημαντικό red flag, λοιπόν θα ήταν αν παρατηρούσατε ότι ο ψυχολόγος σας διαρκώς προσπαθεί να σας οδηγήσει προς κάποια κατεύθυνση ή ακόμα σας δίνει έντονα και κατευθυντικά συμβουλές για το πώς να πράξετε. Η τακτική αυτή ελλοχεύει τον κίνδυνο να δοθούν οδηγίες με βάση τις προσωπικές πεποιθήσεις του ψυχολόγου και να έχει τελικά μία αρνητική επιρροή στο θεραπευόμενο, ο οποίος θα λάβει τα λόγια του ψυχολόγου ως αντικειμενικά και σωστά.  Η λήψη αποφάσεων αναφορικά με πράξεις σας είναι δική σας ευθύνη και δε συμπεριλαμβάνεται στα καθήκοντα του ψυχολόγου.

Υπερβολική Αυτοαποκάλυψη

Η επίσκεψη στον ψυχολόγο είναι μία καθαρά προσωπική διαδικασία και μία ευκαιρία να πάρετε κάποια ώρα αφιερωμένη αποκλειστικά σε εσάς. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχετε όλο το χρόνο και χώρο που χρειάζεστε μέσα σε αυτή τη συνεδρία ώστε να εκφραστείτε και να καταλήξετε σε κάποια συμπεράσματα. Όταν αυτή η ισορροπία χάνεται και ο ψυχολόγος σας αρχίζει να καταλαμβάνει χώρο και χρόνο αποκαλύπτοντας μάλιστα πολλές πληροφορίες για τον εαυτό του, είναι ένα red flag και μάλιστα έντονο. Εκτός από το γεγονός ότι παίρνει χρόνο από εσάς, ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι μοιράζεται πληροφορίες για τον εαυτό του κάτι που δεοντολογικά δεν επιτρέπεται. Ο ψυχολόγος οφείλει να έχει μία πιο απρόσωπη εικόνα ώστε να μένει ανεπηρέαστος ο θεραπευόμενος. Μία σημαντική διευκρίνιση είναι το γεγονός ότι η αυτοαποκάλυψη, όπως ονομάζεται, υπάρχει σαν τεχνική και αναφέρεται στο μοίρασμα από τον ψυχολόγο μέσα στη συνεδρία. Αυτό γίνεται όταν υπάρχει ανάγκη και θεωρεί ο ψυχολόγος ότι θα είναι βοηθητικό να μοιραστεί μία πληροφορία ή εμπειρία, η οποία θα βοηθήσει το θεραπευόμενο στη δεδομένη στιγμή. Το red flag αναφέρεται στην περίπτωση που αυτό συμβαίνει επαναλαμβανόμενα, σε μεγάλη συχνότητα και με πληροφορίες που δεν έχουν καμία χρησιμότητα στη συνεδρία.

Κοιτάει συνεχώς την ώρα

Η εξωλεκτική επικοινωνία καταλαμβάνει το 75% της επικοινωνίας μας με τους άλλους. Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε, οι μορφασμοί, η στάση μας είναι παράγοντες με πολύ μεγαλύτερη σημασία από τα ίδια τα λεγόμενά μας. Φανταστείτε λοιπόν ότι ο άνθρωπος, στον οποίο επιλέγετε να εκφραστείτε και να ανοιχτείτε ενώ σας λέει με το στόμα ότι σας ακούει, το σώμα του δείχνει κάτι τελείως διαφορετικό. Τον βλέπετε για παράδειγμα να κοιτάει διαρκώς και επίμονα το ρολόι. Πώς άραγε θα ένιωθε κάποιος αντικρίζοντάς το; Μήπως θα ένιωθε απόρριψη και έλλειψη ενεργητικής ακρόασης; Μήπως θα ένιωθε ότι ο ψυχολόγος του βαριέται ίσως ή ότι τον βλέπει σαν ένα ακόμα άτομο που περνάει από το γραφείο του, το οποίο θέλει να «ξεπετάξει;» Όλες οι παραπάνω είναι ερωτήσεις που ο καθένας θα είχε σε αυτή την περίπτωση και μάλιστα είναι πολύ πιθανό να τον οδηγούσε σε διακοπή της συνεργασίας του με το συγκεκριμένο ψυχολόγο. Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να διευκρινιστεί το ότι η διαχείριση του χρόνου είναι ευθύνη του ψυχολόγου και οφείλει λόγω οργάνωσης και ορίων να τον διατηρεί. Το παραπάνω red flag αναφέρεται στην περίπτωση που αυτό συμβαίνει σε πολύ έντονο βαθμό, πολύ συχνά και σας κάνει να νιώθετε ότι δε λαμβάνετε την προσοχή που θα θέλατε.

Λαγκουβάρδου Δέσποινα – Ψυχολόγος

Internus – Κέντρο συμβουλευτικής & ψυχοθεραπείας