Ορθορεξία: Ποια είναι η νέα προσθήκη στις διατροφικές διαταραχές.

Όλοι γνωρίζουμε ή τουλάχιστον έχουμε ακουστά τις βασικές κατηγορίες των διατροφικών διαταραχών, οι οποίες ολοένα και πιο συχνά κάνουν την εμφάνισή τους στο χώρο της ψυχικής υγείας. Νευρική ανορεξία, βουλιμία και επεισοδιακή υπερφαγία είναι οι τρεις κύριες κατηγορίες αυτών, με βασικό χαρακτηριστικό την δυσλειτουργική σχέση με το φαγητό. Τα άτομα δηλαδή είτε μειώνουν υπερβολικά την πρόσληψη φαγητού (ανορεξία), είτε χάνουν τον έλεγχο όταν το καταναλώνουν (επεισοδιακή υπερφαγία) με αποτέλεσμα να ακολουθούν συμπεριφορές για να «διώξουν» τις τύψεις (βουλιμία).  Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια έχει κάνει την εμφάνισή της μια νέα μορφή δυσλειτουργικής σχέσης με το φαγητό, η οποία αφορά κυρίως την εμμονή του ατόμου με «καθαρές τροφές» και ονομάζεται ορθορεξία (nervosa orthorexia).

H oρθορεξία, που ετυμολογικά σημαίνει «σωστή όρεξη» αφορά την «εμμονή» του ατόμου να καταναλώνει μόνο καθαρές τροφές, χαμηλές σε λιπαρά και θερμίδες, η οποία φτάνει σε παθολογικό βαθμό.

Αν και δεν έχει καταταχτεί ακόμα ως διαταραχή, ο ορθορεξία δημιουργεί σημαντική έκπτωση στη ζωή του ατόμου, καθώς ξεκινά ως μια προσπάθεια για πιο υγιεινή ζωή και καταλήγει πολλές φορές σε υποσιτισμό, απώλεια κοινωνικής ζωής και σε χειρότερη ποιότητα ζωής.

Τα άτομα που φαίνεται να πάσχουν από ορθορεξία:

• έχουν εμμονή με την υγιεινή διατροφή, την οποία επιδιώκουν μέσω μιας περιοριστικής δίαιτας
• εστιάζουν στην προετοιμασία του φαγητού με βάση τα υγιεινά πρότυπα διατροφής,
• ανησυχούν κυρίως για την ποιότητα και όχι για την ποσότητα της τροφής
• εξετάζουν πολύ σχολαστικά την πηγή των τροφών ( π.χ. εάν χάθηκε θρεπτικό περιεχόμενο κατά το μαγείρεμα, αν προστέθηκαν μικροθρεπτικά συστατικά, τεχνητά αρώματα ή συντηρητικά,  εάν τα τρόφιμα μπορεί να περιέχουν καρκινογόνες ενώσεις που προέρχονται από πλαστικό, εάν οι ετικέτες παρέχουν αρκετές πληροφορίες για να κριθεί η ποιότητα συγκεκριμένων συστατικών.
• Η ζωή τους γίνεται μία συνεχόμενη μάχη για να βρουν και να τρώνε μόνο τα σωστά τρόφιμα και να αποφύγουν να φάνε μολυσμένα ή επικίνδυνα τρόφιμα όπως γλυκά, κέικ, πατατάκια, ψωμί και γενικώς πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.
• Οι ορθορεκτικοί μπορεί να είναι δύσκολο να απολαμβάνουν τις κοινωνικές πτυχές του φαγητού, όπως να βγουν έξω για δείπνο με φίλους ή ακόμα και την αποδοχή μιας πρόσκλησης σε ένα οικογενειακό γεύμα. Οι αυστηροί κανόνες που περιβάλλουν τα τρόφιμα σημαίνει ότι όλο και περιορίζεται η κατανάλωση φαγητού εκτός σπιτιού.

Η ορθορεξία αποτελεί μια άτυπη διατροφική διαταραχή, πράγμα που την καθιστά και δύσκολη ως προς τη διάγνωση. Χρειάζεται να μελετηθεί περισσότερο στον χώρο της ψυχικής υγείας, κυρίως για να είναι ξεκάθαρο κατά πόσο η ενασχόληση με την υγιεινή διατροφή τείνει να γίνεται παθολογική και πότε όχι.

Παρόλα αυτά, όταν το άτομο αναγνωρίσει κάποια παθολογικά χαρακτηριστικά όπως αναφέρονται παραπάνω, χρίζεται αναγκαία η βοήθεια από διατροφολόγο και ψυχολόγο. Η ψυχολογική αντιμετώπιση της ορθορεξίας τείνει να είναι παρόμοια με εκείνη της ανορεξίας και της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, με ορισμένες αλλαγές ανάλογα με την περίπτωση του θεραπευόμενου.

Κανάκη Κατερίνα – Ψυχολόγος , Ψυχοθεραπεύτρια

Internus – Κέντρα συμβουλευτικής & ψυχοθεραπείας