Θεραπεία με τη Διαμεσολάβηση των Ζώων: Μία εναλλακτική θεραπευτική

Έχετε ποτέ παρατηρήσει, ότι ορισμένες από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της ανθρωπότητας, οφείλονται σε έναν εκρηκτικό συνδυασμό; Μία σύμπτωση κι έναν άνθρωπο- αρκετά διορατικό ώστε να διακρίνει την ευκαιρία στις πιο απρόσμενες στιγμές. Έτσι τουλάχιστον έγινε με τη βαρύτητα, την πενικιλίνη, τα Post-it και… τη Ζωοθεραπεία!

Με τον όρο «Ζωοθεραπεία» ή «Θεραπεία με τη Διαμεσολάβηση των Ζώων», αναφερόμαστε στη συμπληρωματική θεραπευτική παρέμβαση όπου η παρουσία και η αλληλεπίδραση με ένα ζώο, που πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας. Πρόκειται για μία δομημένη προσέγγιση με σαφώς καθορισμένους στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της συμπεριφορικής, ψυχοκοινωνικής, συναισθηματικής, γνωστικής ή σωματικής λειτουργίας των θεραπευόμενων.

Κι ενώ ο σπόρος της Ζωοθεραπείας είχε φυτευτεί από τα αρχαία κιόλας χρόνια, η ανακάλυψή της έγινε απρόσμενα, σε μία απλή αίθουσα αναμονής ενός παιδοψυχολόγου. Όλα ξεκίνησαν όταν μία μητέρα με το γιό της έφτασαν αρκετά νωρίτερα στο προγραμματισμένο ραντεβού του μικρού, με τον Boris Levinson. Το παιδί παρουσίαζε έντονη συναισθηματική και κοινωνική απόσυρση ενώ ταυτόχρονα αντιμετώπιζε δυσκολίες με τη λεκτική επικοινωνία. Εκείνη τη μέρα στον ίδιο χώρο, τυχαία, βρισκόταν κι ο σκύλος του θεραπευτή, ο Jingles. O Jingles πλησίασε αυθόρμητα – με ηρεμία- το μικρό και τότε κάτι μαγικό συνέβη: το παιδί άρχισε να μιλά και να αλληλοεπιδρά με το σκύλο! Ο σκύλος «έχτισε μια γέφυρα» συναισθηματικής και λεκτικής επικοινωνίας με το παιδί, κάτι που κανείς άλλος δεν είχε καταφέρει μέχρι τότε. Κι η γέφυρα αυτή δε σταμάτησε εκεί. Σταδιακά, το παιδί άρχισε να γενικεύει την ίδια συμπεριφορά και προς το θεραπευτή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της πολυπόθητης θεραπευτικής σχέσης- κάτι που φάνταζε σχεδόν αδύνατο στο παρελθόν. Ήταν γεγονός: o σκύλος αποτέλεσε τον καταλύτη, το διαμεσολαβητή, το συνδετικό κρίκο που έκανε τη θεραπευτική διαδικασία, δυνατή.

Αυτό το περιστατικό οδήγησε τον Levinson στο συμπέρασμα ότι η σύνδεσή μας με τα ζώα αγγίζει ένα ενστικτώδες κομμάτι της φύσης μας (Υπόθεση Βιοφιλίας), ενώ ταυτόχρονα διευκολύνει το συναισθηματικό ξεκλείδωμα. Έκτοτε, και παρά τις αρχικές αντιδράσεις που συνήθως συναντά καθετί καινούριο, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στη δημιουργία και προώθηση ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου εργαλείου- τη Ζωοθεραπεία.

Σήμερα, και χάρη σε όλες αυτές τις προσπάθειες, μπορούμε με αυτοπεποίθηση να αναδείξουμε τα θεραπευτικά οφέλη που προσφέρει η Θεραπεία με τη Διαμεσολάβηση των Ζώων!

Η Ζωοθεραπεία αν και πρόκειται για μία μη φαρμακευτική μέθοδο, έχει ισχυρή βιοχημική επίδραση στον οργανισμό μας!

• Το απαλό χάδι, η αγκαλιά, το γλυκό βλέμμα που θα ανταλλάξουμε με το ζώο θεραπείας, ακόμα και το παιχνίδι στο οποίο θα εμπλακούμε μαζί του, ενισχύουν την παραγωγή της ωκυτοκίνης – της λεγόμενης «ορμόνης της Αγάπης» που ενισχύει τον κοινωνικό δεσμό και ρυθμίζει τα επίπεδα του στρες.
• Η επαφή με τα ζώα διεγείρει την απελευθέρωση ενδορφινών, ορμόνες που αποτελούν τα φυσικά αναλγητικά του οργανισμού, και γι αυτό εφαρμόζεται συχνά σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις.
• Η αλληλεπίδραση με το ζώο αυξάνει την έκκριση σεροτονίνης και ντοπαμίνης, των νευροδιαβιβαστών, δηλαδή, που σχετίζονται με την ευτυχία, την ηρεμία, το κίνητρο, και την υποκειμενική ευημερία. Μάλιστα, μελέτες έχουν αναδείξει την σύνδεση μεταξύ της Ζωοθεραπείας και της μειωμένης ανάγκης για λήψη αντικαταθλιπτικής αγωγής σε γηριατρικό πληθυσμό!
• Εξίσου σημαντική είναι η επίδραση της Ζωοθεραπείας στη μείωση των επιπέδων κορτιζόλης- ορμόνης που συνδέεται άμεσα με καταστάσεις άγχους και χρόνιου στρες. Η μείωσή της προάγει τη χαλάρωση, τη βελτίωση της διάθεσης και την εξισορρόπηση του νευρικού συστήματος.

Τα οφέλη της Ζωοθεραπείας δεν περιορίζονται μόνο στο νευροβιολογικό επίπεδο. Όπως αναφέρθηκε, τα ζώα θεραπείας δεν είναι απλοί παθητικοί δέκτες χαδιών, αλλά αποτελούν βασικό συνδετικό κρίκο μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου. Σχηματίζουν μια τριαδική σχέση, όπου όλα τα μέλη συμμετέχουν σε μια δυναμική και αμοιβαία θεραπευτική αλληλεπίδραση, τα οφέλη της οποίας γίνονται αισθητά από την πρώτη κιόλας συνάντηση.

• Η παρουσία του ζώου βοηθά τους θεραπευόμενους να νιώσουν λιγότερο άγχος απέναντι στο άγνωστο, καθώς προσθέτουν το στοιχείο του οικείου και κάνουν την καινούρια κατάσταση λιγότερο «απειλητική».
• Από την πρώτη στιγμή, οι θεραπευόμενοι απολαμβάνουν την αμέριστη προσοχή και την άνευ όρων αποδοχή που προσφέρει πηγαία το ζώο διαμεσολάβησης.
• Η παρουσία του ζώου θεραπείας δημιουργεί ένα ασφαλές και υποστηρικτικό πλαίσιο, όπου ο θεραπευόμενος νιώθει ότι μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα χωρίς το φόβο της κριτικής. (Και για να κάνουμε και λίγο ψυχοθεραπευτικό χιούμορ- τα ζώα αποτελούν τους καλύτερους προσωποκεντρικούς θεραπευτές)!
• Η τριαδική σχέση επιτρέπει στους θεραπευόμενους να παρατηρήσουν τη σχέση του θεραπευτή με το ζώο διαμεσολάβησης. Βλέπουν πώς ο θεραπευτής εκφράζει σεβασμό, αγάπη, τρυφερότητα, φροντίδα και συμπόνια προς το ζώο, δημιουργώντας έτσι την αίσθηση ασφάλειας ότι και οι ίδιοι θα αντιμετωπιστούν με τον αντίστοιχο τρόπο. Αυτό καθιστά τον θεραπευτή πιο προσιτό, διευκολύνει την επικοινωνία, το χτίσιμο μίας σχέσης εμπιστοσύνης και μειώνει την αντίσταση στη θεραπεία. Με λίγα λόγια, τα ζώα διαμεσολάβησης διευκολύνουν την καλλιέργεια της θεραπευτικής σχέσης!
• Τα ζώα γίνονται προέκταση του θεραπευτή, προσφέροντας ένα είδος υποστήριξης που, για δεοντολογικούς λόγους, αδυνατεί να προσφέρει ο ίδιος. Για παράδειγμα, όταν ένας θεραπευόμενος βιώνει δυσάρεστα ή έντονα συναισθήματα, το ζώο μπορεί να καταπραΰνει τον συναισθηματικό πόνο με έναν φυσικό, άμεσο και έμπρακτο τρόπο – μέσα από το θεραπευτικό χάδι.

Και μέσα σε αυτές ακριβώς τις συνθήκες ένα παιδί, ένας έφηβος, ένας ενήλικας ή ένας ηλικιωμένος μπορεί να ανθίσει, να μάθει νέες δεξιότητες και συμπεριφορές, να αποκτήσει διορθωτικές συναισθηματικές εμπειρίες, να εστιάσει στο εδώ και τώρα- όπως ακριβώς μας μαθαίνουν τα ζώα-, να εξερευνήσει δύσκολα συναισθήματα και να αποκαταστήσει ακόμα πιο δύσκολες σχέσεις. Και χάρη στην παρουσία των ζώων θεραπείας, να ανυπομονεί κάθε φορά να το κάνει ξανά και ξανά.

Αν λοιπόν κι εμείς γίνουμε έστω και λίγο διορατικοί, θα αντιληφθούμε ότι τα ζώα δεν προσφέρουν απλώς αγάπη και συντροφιά – μας μαθαίνουν πώς να αγαπάμε, πώς να ακούμε, πώς να αποδεχόμαστε, και στην τελική… πώς να θεραπευόμαστε.

Κέλλυ Καζαντζάκη – Ψυχολόγος

Internus – Κέντρο συμβουλευτικής & ψυχοθεραπείας