Επιλόχειος κατάθλιψη: Ποιες οι επιπτώσεις της.

Μολονότι η γέννηση ενός παιδιού αποτελεί ένα χαρμόσυνο γεγονός για τις περισσότερες γυναίκες, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ψυχολογία της μητέρας επηρεάζεται βαθιά και ουσιαστικά. Η περίοδος λοχείας αποτελεί σημαντική περίοδο τόσο για την σωματική και ψυχική υγεία της μητέρας όσο και του ίδιου του παιδιού. Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να οριστεί ως ένα επεισόδιο μη ψυχωτικής κατάθλιψης σύμφωνα με τυποποιημένα διαγνωστικά κριτήρια με έναρξη εντός ενός έτους από τον τοκετό και αποτελεί ένα βασικό παράγοντα που επηρεάζει τη συναισθηματική αλλά και τη σωματική κατάσταση της γυναίκας την περίοδο της λοχείας. Οι μητέρες συνιστούν γενικά το κοινωνικό περιβάλλον των βρεφών και μεσολαβούν στην εμπειρία τους από τον εξωτερικό κόσμο, γι’αυτό η διερεύνηση των επιπτώσεων της επιλόχειου κατάθλιψης στην ανάπτυξη των παιδιών ήταν επιτακτική ανάγκη μολονότι τα μικρά βρέφη επηρεάζονται αισθητά και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνουν.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν διεξαχθεί μεταξύ βρεφών και μητέρων που έχουν διαγνωστεί με επιλόχειο κατάθλιψη βρέθηκε ότι τα αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης στη μητέρα συσχετίστηκαν σημαντικά με την φτωχή πνευματική και κινητική ανάπτυξη των βρεφών, όπως εκτιμήθηκε από τις κλίμακες Bayley στο 1ο έτος. Αυτό συμβαίνει γιατί οι μητέρες που βιώνουν μια τέτοια περίοδο έχουν διαφορετική αντίληψη για το μωρό τους. Δεν μπορούν να συν-αισθανθούν το κλάμα του προκειμένου να το παρηγορήσουν και συχνά κάνουν όσα πρέπει να κάνουν για να καλύψουν τις βιοποριστικές του ανάγκες χωρίς όμως να εμπλέκονται συναισθηματικά στην όλη διαδικασία. Με άλλα λόγια, οι κινήσεις τους γίνονται μηχανικά δημιουργώντας ένα συναισθηματικό κενό μεταξύ της ίδιας και του βρέφους το οποίο θα επηρεάσει τη μετέπειτα ανάπτυξή του δημιουργώντας πολλές φορές ακόμα και αρνητικά αισθήματα όπως είναι η εγκατάλειψη, που θα ακολουθούν το παιδί και στην ενήλικη ζωή του.
Παράλληλα με το συναισθηματικό κομμάτι, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό και οι γνωστικές λειτουργίες του βρέφους. Οι μητέρες αδυνατούν να ασχοληθούν με την δημιουργική απασχόληση του παιδιού τους όπως για παράδειγμα να παίξουν ένα παιχνίδι, να διαβάσουν ένα παραμύθι, ακόμα και να πάνε μια βόλτα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το βρέφος να μην λαμβάνει τα απαραίτητα ερεθίσματα για την ομαλή ανάπτυξη των γνωστικών του λειτουργιών. Πολλά βρέφη που μεγαλώνουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον συχνά καθυστερούν να μιλήσουν ή ακόμα αποκτούν μια πιο αργή νοητική αντίληψη συγκριτικά με άλλα βρέφη που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον υγειές.
Παρόλα αυτά το να βιώνει μια μητέρα επιλόχειο κατάθλιψη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το παιδί θα αποκτήσει κάποια αναπτυξιακή ή γνωστική δυσλειτουργία. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι η μητέρα να βρίσκεται σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο και από το ίδιο της το περιβάλλον (σύζυγος, γονείς, φίλοι) αλλά και από κάποιον ειδικό (κύκλος συνεδριών με ψυχοθεραπευτή). Η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) για παράδειγμα, έχει μεγάλα ποσοστά επιτυχίας στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Είναι μια σύντομη θεραπεία διάρκειας 15-25 συνεδριών μια φορά την εβδομάδα και έχει ως στόχο την άμεση δραστηριοποίηση και ανακούφιση του ασθενούς. Ακολουθώντας ένα συνδυασμό γνωσιακών και συμπεριφοριστικών τεχνικών, η CBT στοχεύει στην επάνοδο του ασθενούς στο προ-νοσηρό επίπεδο λειτουργικότητας.
Εκτός από την στήριξη κάποιου ειδικού, η μητέρα μπορεί να βοηθήσει και μόνη της τον εαυτό της. Είναι σημαντικό να μην έχετε πολλές απαιτήσεις από τον εαυτό σας στην περίοδο τόσο της εγκυμοσύνης όσο και της λοχείας, η ξεκούραση, ο ύπνος και η σωστή πρόληψη τροφής είναι από τους βασικούς κανόνες που θα πρέπει να ακολουθηθούν προκειμένου να αισθάνεστε καλά. Εκτός από την φροντίδα και την χαλάρωση, θα αποβεί ωφέλιμο να συναναστραφείτε και με ζευγάρια που περιμένουν και εκείνοι παιδί ή που έχουν ήδη παιδιά προκειμένου να νιώθετε ότι υπάρχει κατανόηση και στήριξη αν κάποια στιγμή το χρειαστείτε. Η περίοδος της λοχείας είναι πολύ σημαντική τόσο για την μητέρα όσο και για το ίδιο το βρέφος μη φοβάστε να ζητήσετε βοήθεια όταν την χρειάζεστε, ποτέ δεν είναι αργά να ξεπεράσετε αυτό που σας δυσκολεύει και να νιώσετε καλά.

Χριστάκη Ελένη – Ψυχολόγος
Internus – Κέντρο Συμβ/κής & Ψυχ/πείας