Αθλητές και άγχος απόδοσης

Τι σημαίνει να είσαι αθλητής;

Συνήθως όλα τα παιδιά από μικρή ηλικία ξεκινάνε κάποιο άθλημα, ομαδικό ή ατομικό μετά από απόφαση των γονιών τους. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο για σωματικούς λόγους αλλά και ψυχικούς. Τα παιδιά μαθαίνουν αρχές και αξίες μέσω του αθλήματος, την ομαδικότητα, την αγωνιστικότητα για να πετύχουν κάτι, την συνεργασία αλλά και την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλουν για να φτάσουν στο στόχο τους, που δεν είναι άλλος παρά την νίκη. Τι γίνεται όμως όταν ο αθλητισμός γίνεται πρωταθλητισμός; Όταν ένα παιδί επιλέγει να συνεχίσει βάζοντας πιο σοβαρούς στόχους και αποκτά πιο υψηλές φιλοδοξίες και προσδοκίες; Λογικό και αναμενόμενο είναι να έχει άγχος για να επιτευχθεί ο στόχος του. Μεγάλοι αθλητές σε διάφορα αθλήματα, κυρίως ατομικά, έχουν κάνει γνωστό ότι πολλές φορές το άγχος τους καταβάλει και αυτό οδηγεί στην χαμηλότερη απόδοση τους αντί στην επίτευξη του στόχου. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους.

Παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν άγχος στους αθλητές

• Ο φόβος της αποτυχίας, δηλαδή της ήττας, ο οποίος δημιουργείται είτε λόγω χαμηλής αυτοπεποίθησης είτε λόγω κάποιας προηγούμενης ήττας.
• Η ύπαρξη κοινού για πολλούς αθλητές λειτουργεί ανασταλτικά κι όχι ενθαρρυντικά.
• Η μη καλή προετοιμασία και το επίπεδο του αντιπάλου.
• Οι υψηλές απαιτήσεις του ευρύτερου κοινωνικού και οικογενειακού περιβάλλοντος.
• Η εστίαση στο αποτέλεσμα, δηλαδή στο μέλλον –σε κάτι αβέβαιο-, δημιουργεί την αίσθηση ότι δεν υπάρχει έλεγχος.
• Αθλητές με αγχώδης προσωπικότητα τείνουν να εστιάζουν στο χειρότερο και αρνητικό σενάριο αντί στο θετικό.
• Μεταβλητότητα του αγώνα, αλλαγή προγράμματος, αγχώνει κυρίως τους αθλητές που είναι πολύ οργανωτικοί και διακρίνονται για την τελειοθηρία τους.
• Φόβος τραυματισμού, πολλοί είναι εκείνοι που φοβούνται μην τραυματιστούν και διακινδυνεύσουν το μέλλον τους στον αθλητικό χώρο.

Συμπτώματα που υποδεικνύουν άγχος απόδοσης.

• Ταχυκαρδία
• Τρέμουλο
• Αύξηση ρυθμού αναπνοής
• Στομαχικές διαταραχές
• Εφίδρωση
• Ανησυχία, η οποία εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενες κινήσεις και συμπεριφορές
• Ανικανότητα συγκέντρωσης και σύγχυση
• Νευρικότητα
• Απομόνωση

Τρόποι αντιμετώπισης του άγχους απόδοσης

• Θετικές και όχι αρνητικές σκέψεις
• Εστίαση στις δυνατότητες του και όχι στου αντιπάλου
• Επιτεύξιμοι και ρεαλιστικοί στόχοι
• Αναλογισμός της προσπάθειας που έχει κάνει
• Ημερολόγιο προπονήσεων και της βελτίωσης που έχει σημειωθεί
• Φαντασίωση προηγούμενης νίκης για τόνωση της αυτοπεποίθησης
• Να μην παραμένει σε τυχόν λάθη αλλά στις αποδοτικές του στιγμές
• Τεχνικές χαλάρωσης, όπως αναπνοές
• Ψυχοθεραπεία για αντιμετώπιση του γενικότερου άγχους
• Γνωστική αναδόμηση, διαμόρφωση θετικής σκέψης και εκλογίκευση των αρνητικών συναισθημάτων

Μιχελάκη Μαρία – Ψυχολόγος

Κέντρα Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας – Internus