Αμοιβαία υποστήριξη στο ζευγάρι

Η ιδέα ότι η σχέση του ζευγαριού θα πρέπει να ενισχύει την ψυχική, σωματική και πνευματική ευεξία του κάθε συντρόφου είναι πλέον ένα επιβεβαιωμένο δεδομένο στο χώρο της οικογενειακής και συζυγικής θεραπείας. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ισοτιμία στο ζευγάρι δημιουργεί οικειότητα και είναι προγνωστικός παράγοντας για την επιτυχία μίας σχέσης. Παρόλο που τα περισσότερα ζευγάρια επιζητούν την ισονομία για τη σχέση τους, τα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια της αμοιβαίας υποστήριξης δεν έχουν αναπτυχθεί τόσο ώστε οι σύντροφοι να πετυχαίνουν την επιθυμητή ισορροπία στην έκφραση της δυναμικής της σχέσης.
Παρακάτω θα περιγράψουμε τέσσερις συνθήκες που φαίνεται πως διευκολύνουν την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των συντρόφων, οι οποίες και έχουν ονομαστεί »κύκλος φροντίδας» της σχέσης (Knudson-Martin & Huenergardt, 2010).

1.Μοιραζόμαστε την ευθύνη της σχέσης
Το να μοιράζεται το ζευγάρι την ευθύνη της σχέσης περιλαμβάνει το ότι οι δύο σύντροφοι είναι ευαίσθητοι και υπολογίζουν την επίδραση που έχουν οι πράξεις τους στους άλλους. Ενδιαφέρονται ενεργά στο να κάνουν ό.τι είναι απαραίτητο για να διατηρηθεί η σχέση τους, οπότε και μοιράζονται το φορτίο της καθημερινής συμβίωσης. Στην συνθήκη αυτή, περιλαμβάνονται σχεσιακά ζητήματα όπως το να ανταποκρίνεσαι στις συναισθηματικές ανάγκες των μελών της οικογένειας, αλλά και στις πρακτικές ανάγκες, όπως το ποιος θα μαγειρέψει ή ποιος θα φροντίσει τα παιδιά. Για παράδειγμα, σε ποιο βαθμό εστιάζει ο καθένας στο τι χρειάζεται για να διατηρηθεί ή για να βελτιωθεί η σχέση; Ποιος ασχολείται με το τι δουλειές πρέπει να γίνουν στο σπίτι; Ποιος φροντίζει τις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων μες την οικογένεια; Σε πόση επαφή είναι το κάθε μέλος με τις δικές του προσωπικές ανάγκες και πώς οι ανάγκες αυτές αντιβαίνουν ή ταιριάζουν με τη δυναμική της σχέσης συνολικά ;

2.Αμοιβαία ευαισθησία
Η αμοιβαία ευαισθησία στο ζευγάρι περιλαμβάνει το να υπάρχει ένα κλίμα ειλικρίνειας, περιέργειας και εντιμότητας στη σχέση. Ο κάθε σύντροφος μπορεί να βιώνει την παρουσία του άλλου με έναν ευέλικτο και προσαρμοστικό τρόπο, όπου υπάρχει χώρος για να παραδεχτεί ο καθένας τα λάθη του και να παραμείνει αποδεκτός από τον άλλον, νιώθοντας ότι αξίζει την αγάπη του. Για παράδειγμα, πόσο πρόθυμος είναι ο καθένας να παραδεχτεί την αδυναμία του, την αβεβαιότητά του ή τα λάθη του παρουσία του συντρόφου του; Πόσο ασφαλής νιώθει ο καθένας να εκφράζει στο σύντροφό του τις ενδόμυχες σκέψεις και τα συναισθήματά του;

3.Αμοιβαίος Συντονισμός
Η τρίτη συνθήκη του αμοιβαίου συντονισμού μας πληροφορεί για το κατά πόσο ο κάθε σύντροφος είναι ενήμερος και ενδιαφέρεται για τις ανάγκες του άλλου. Αυτό συμβάλει στην αίσθηση του ενός ότι είναι σημαντικός για τον άλλον και ότι μπορεί να λάβει υποστήριξη από τη συντροφική του σχέση. Για παράδειγμα, πόσο με ενδιαφέρει να μάθω και να κατανοήσω την εμπειρία και την οπτική του συντρόφου μου; Σε τι βαθμό παρατηρώ τα συναισθήματα και τις ανάγκες που εκφράζει ο άλλος; Πώς ανταποκρίνομαι σε αυτές; Είμαι ικανός να ανταποκριθώ στα αρνητικά συναισθήματα του συντρόφου μου και να τα αποδεχτώ;

4.Αμοιβαία Επιρροή
Τελευταία, αλλά όχι λιγότερο σημαντική συνθήκη για το ζευγάρι, δημιουργείται όταν επιτρέπω στο σύντροφό μου να επηρεάσει τον τρόπο που σκέφτομαι, τον τρόπο που αισθάνομαι και τελικά τον τρόπο που συμπεριφέρομαι. Αυτό περιλαμβάνει το να λαμβάνουμε μαζί αποφάσεις για σημαντικά ζητήματα της σχέσης, αλλά και την πρόθεσή μου να συμβιβάζομαι ορισμένες φορές για χάρη της σχέσης και να είμαι ανοιχτός στο να δεχτώ επίδραση από τον άλλον. Αυτό φυσικά δεν αναφέρεται σε διαδικασία συγχώνευσης της ατομικότητας του κάθε συντρόφου αλλά σε διαδικασία προσαρμογής και σύνθεσης μίας ταυτότητας ζευγαριού που περιλαμβάνει και τους δύο συντρόφους. Για παράδειγμα, πόσο ικανός είμαι να εμπλέξω το σύντροφό μου σε ζητήματα που αφορούν σε εμένα τον ίδιο; Μέχρι πού επιτρέπω στον άλλον να με επηρεάσει; Με βάση το πρόγραμμα ποιανού οργανώνονται οι καθημερινές ρουτίνες; Ποιος είναι πιο πιθανόν να συμβιβαστεί σε μία κατάσταση;

Η επένδυση στη δημιουργία μίας στέρεας βάσης αμοιβαίας υποστήριξης μέσα στο ζευγάρι φαίνεται να λειτουργεί προστατευτικά για τους συντρόφους στις δυσκολίες της καθημερινής ζωής και να είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε ζήτημα προκύψει.

Κονιδάκη Ελπίδα- Ψυχολόγος
InterNus- Κέντρο Συμβ/κής & Ψυχ/πείας